Ծագում
Հերմեսը հին հունական աստված է, Զևսի և Մայայի որդին։
Նույնացվել է հռոմեացիների Մերկուրի աստծո հետ։ Անձնավորում էր հատկապես
խորամանությունն ու ճարպկությունը։ Հովանավորում էր գողերին, հռետորներին,
վաճառականներին։ Ստեղծել է կշիռն ու չափը։ Զևսի սուրհանդակ, հանգուցյալների
հոգիների դեպի դժոխք ուղեկցողը։
Աստվածների սուրհանդակ Հերմեսը
նույնպես սիրահարված էր սիրո աստծուհուն: Հերմեսն ու Ափրոդիտեն (սիրո
աստվածուհին) Հերմափրոդիտոս անունով զավակ են ունենում:
Հերմեսը պահպանում է
ճանապարհները, և նրան նվիրված հերմերը Հունաստանում ամենուրեք կարելի էր տեսնել
ճանապարհներին, խաչմերուկներում և տների մուտքերի առաջ։ Նա հովանավորում է
ճանապարհորդներին՝ նրանց կենդանության ժամանակ, նա մեռյալաների հոգիներին
ուղեկցում է վերջին ճանապարհ՝ դեպի Հադեսի տրտում
թագավորությունը։ Իր կախարդական ձողիով փակել է տալիս մարդանց աչքերը և նրանց
ընկղմում քնի մեջ։ Հերմեսը ճանապարհների և ճանապարհորդների հովանավոր աստվածն է. և
առևտական հարաբերություների ու առևտրի աստվածը։ Նա առևտրական շահ է բերում ու
մարդկանց հարստություն տալիս։ Հերմեսն է հնարել և՛ չափ ու կշիռը, և՛ թվերը, և՛
այբուբենը. նա՛ է սովորեցրել այդ ամենը մարդկանց։ Նա ճարտասանության աստվածն է նաև
ւ դրա հետ մասին՝ հնարագիտության ու խաբեության։ Ոչ ոք չի կարող գերազանցել նրան
ճարպկության, մինչև իսկ գողության մեջ, քանի որ նա արտասովոր ճարպիկ գող է։ Նա է,
ով մի անգամ կատակով գողացել է Զևսի գայիսոնը, Ափրոդիտեից՝ գոտին, Պոսեյդոնից՝ եռաժանին, Ապոլլոնից՝ ոսկե նետերն ու աղեղը, Հեփեստոսից՝ աքցանը, իսկ Արեսից՝ սուրը։
Դիցաբանություն
Հերմես (ըստ հռոմեական առասպելաբանությանը՝ Մերկուրիուս) - Հունաստանի
հնագույն աստվածներից մեկն է։ Սկզբում եղել է նախրի ու հոտի պահապան աստվածը, նրան
երբեմն պատկերել են ոչխարը ձեռքին։ Հոմերոսյան էպոսում Հերմեսը նախ և առաջ աստվածների
բանբաերն է և մեռածների հոգիների ուղեկիցը՝ դեպի Հադեսի ստորերկրյա թագավորություն։
Հերմեսը ճանապարհների հովանավորն է. առևտրի զարգացման հետ Հերմեսը դառնում է առևտրի,
հետևապես նաև հնարագիտության, խաբեության ու մինչև անգամ գողության հովանավոր աստվածը։
Բացի այդ, Հերմեսը պատանեկության, ատլետների հովանավորն է, մարմնամարզության աստվածը.նրա
արձանները դրվում էին պալեստրաներում ու գիմնազիաներում՝ այն հաստատություններում,
ուր սովորեցնում էին ըմբշամարտություն, բռնցքամարտություն, սկավառակի նետում, վազք,
թռիչք և այլն։
Ալեքսանդր Մակեդոնացու կողմից ամբողջ պարսկական տիրապետությունը
նվաճվելուց հետո (ն.թ.ա.IV դարի վերջը) Հերմեսը նույնացվում է գիտության և կախարդության
եգիպտական Տոտ աստցու հետ և դառնում է նաև կախարդության և աստղագուշակության աստվածը.
նրան սկսում են կոչել երիցս մեծագույն աստված Հերմես։
No comments:
Post a Comment